Во денешно време, омилена играчка на повеќето деца е паметен телефон, таблет или компјутер. Докажано е дека прекумерната употреба на екраните, особено кога тоа е случај пред петтата година од животот, кај одреден број деца доведува до зависност, недостаток на енергија и креативност, недостаток на социјални вештини, како и проблеми со физичкото здравје. Истово, секако дека има и големо влијание врз раниот детски развој.

Сепак, факт е дека на некој начин сите сме ориентирани кон технологија во секојдневниот живот и комуникација и дека ни треба дигитална писменост. Денешното следење на наставата и училишните програми се исто така дизајнирани така што потребно е да следат настава онлјан или да подготвуваат разни проекти кај што неизбежно е користење на интернет и паметни екрани. 

Кое е оптималното време за седење пред екраните? Колку време пред екранот нема да влијае негативно на растот и развојот на детето?

Можеме да истакнеме дека тоа првенствено зависи од содржината на која детето ќе и се посвети. Кога на пример станува збор за едукативна содржина, како што е подготовка на проект за училиште и детето одлучи да одвои два дена по 2-3 часа, е во ред. Секако, препорачливо е да се направи паузи за да ги одмори очите и да ги истегне мускулите. Но доколку детето поминува 2-3 часа секој ден гледајќи јутјубери или играјќи видео игри, притоа занемарувајќи ги своите обврски, потребно е да се воведат правила и ограничувања. Затоа е важно да се воспостави рамнотежа и да се постигне умереност и секогаш да се проценуваат придобивките и штетите од она што го прави детето. 

ОПШТИ ПРЕПОРАКИ:

– за деца под 2-годишна возраст: посветете минимално време на гледање телевизија и пред екранот воопшто;

– за деца од предучилишна возраст: максимум еден час на ден, најдобро за гледање цртани филмови наменети за оваа возраст или слушање детски песни;

– за деца од 6 до 8 години: еден час на ден, исто така, цртање и слушање детски песни, и во ред е да воведете некои игри, најдобро логички;

– за деца постари од 8 години: до 2 часа на ден, со контрола на содржината.

Кај тинејџер, ако забележите дека покажува заинтересираност за програмирање, дизајн или нешто слично, не паничете ако го надмине дозволеното време – тоа веројатно ќе биде негово занимање за неколку години. Важно е само поради тоа да не трпат други обврски и социјален живот. Како што созрева, детето развива самодисциплина, ги дефинира своите интереси и ако не е неодговорно, треба да му се даде слобода да управува со своето време.

Со цел од една страна да се намалат потенцијалните ризици, и од друга страна да се зголемат придобивките обезбедени од технологијата, обидете се да ги имплементирате следниве предлози.

1) „Забранета зона“. Воведете правило и јасно дефинирајте во кои ситуации е целосно забрането да имате екран пред вас – на пример за време на оброк, пред спиење, додека учи нешто што не бара употреба на интернет, кога доаѓаат гости или  додека се возат во автомобил. Можете исто така да воведете правило дека мобилниот телефон, таблетот и компјутерот се користат само во дневната соба.

2) Поставување граници. Воведете правило дека мобилен телефон, таблет или компјутер, кога се користи во слободно време (не за училишни цели), се користи максимум 1 час на ден. Исто така, се препорачува ова да се смета за привилегија, односно времето да се продолжи на 2 часа на ден како награда за добро однесување, одреден успех и слично. Или, во друга ситуација, да се скрати и дури и да се укине за одреден временски период, како казна за неприфатливо однесување.

3) Поставување приоритети. Времето пред екранот не треба да биде приоритет во однос на учењето, дружењето со врсниците, физичката активност, домашните задачи. Кога овие ставки се завршени, времето пред екранот следи како награда.

4) Заеднички активности. Откријте кои игри можете да ги играте или кои видеа да ги гледате со вашето дете. Ова може да има позитивен ефект врз вашата врска, блискост и комуникација.

5) Социјални мрежи. Контролирајте што споделува детето на социјалните мрежи и привлечете го нивното внимание ако забележите дека споделува премногу информации (адреса, телефонски број) и / или објавува несоодветна содржина и фотографии. Секогаш објаснувајте зошто ова не е прифатливо. Препорачливо е децата да не отвораат сметки на социјалните мрежи (како што се Фејсбук, Инстаграм, ТикТок) пред 15-годишна возраст.

6) Контрола на содржина. Контролирајте што детето гледа на интернет. Соодветно можете да поставите правила – да речеме дека содржината што промовира насилство, прекумерно пцуење и слично е забранета. Наместо тоа, предложете му на детето содржина што има одредена воспитна карактеристика. Со ова не мислиме дека детето треба да се чува „под стаклено ѕвоно“. Напротив, потребно е детето да стекне социјален имунитет, и до одреден степен, да биде во тек со она што го следат повеќето врсници, но ако е заинтересирано да следи јутјубер кој поставува несоодветна содржина, охрабрете го детето да размислува критички – што сака и зошто, што не сака и зошто, дали нешто друго би можело да биде посоодветно, какво е вашето мислење за таа содржина и зошто.

Слично:

МОЕТО ДЕТЕ НЕ МЕ ПОЧИТУВА, НЕ ПОЧИТУВА ПРАВИЛА И НЕ ГИ ЗАВРШУВА СВОИТЕ ОБВРСКИ ОН-ЛАЈН УЧЕЊЕ – КАКО ДА ИМ ПОМОГНЕТЕ НА ВАШИТЕ ДЕЦА! КОЈ Е ВИНОВЕН ШТО МОЕТО ДЕТЕ ОТСТАПУВА ОД РАЗВОЈНАТА МАПА? ЗОШТО МОЕТО ДЕТЕ ВОДИ ИНАЕТ?